Penmail – gratis digitaal kwartaalblad
PENMAIL – Informatie over kinder- en jeugdhandschrift
Uitgave: Werkgroep Kinderhandschrift
Redactie: Dick Schermer (dick.schermer@upcmail.nl)
Doel en doelgroep
Met deze Penmail willen we mensen met belangstelling voor het handschrift van kinderen en jeugdigen regelmatig informeren. We vermoeden dat er bij meerdere groepen behoefte bestaat aan regelmatige informatie op dit gebied: Schrijfpedagogische Hulpverlening (SPH), Vereniging van Leraren Schoonschrijven en Machineschrijven (VLSM), Nederlandse Orde van Grafologen (NOG), Landelijke Bond van Remedial Teachers (LBRT), Onderwijsadviesdiensten (schrijfspecialisten), schrijftherapeuten.
Afbakening
Penmail zal zich vooral richten op de volgende terreinen: Schrijfonderwijs, schrijfmethoden, schrijfmateriaal, schriftontwikkeling, schrijftests, verband tussen handschrift en persoonlijkheid, pedagogische grafologie. Informatie op het gebied van krabbels, tekeningen en kalligrafie vallen buiten onze doelstelling.
Abonneren op Penmail en downloaden
Abonneren kan door het Contactformulier in te vullen of mail te sturen naar Dick Schermer: dick.schermer@upcmail.nl
Alle Penmails zijn ook te downloaden bij DOWNLOADS.
De laatst bijgevoegde Penmail is van juli 2025.
Bundels van Dick Schermer
Sinds december 2005 zet Dick Schermer zich in voor de ontsluiting van literatuur over kinderhandschrift en schrijven die moeilijk toegankelijk is voor het grote publiek. Deels omdat de bronnen zelf moeilijk toegankelijk zijn doordat ze vaak in kleine oplagen voor een gespecialiseerd publiek zijn verschenen, deels doordat ze vaak alleen maar in druk en niet digitaal zijn verschenen. Bijna altijd zijn het publicaties die in het Engelse of Duitse taalgebied zijn verschenen. Dick heeft vele hiervan vertaald en soms ook samengevat in het Nederlands. Het resultaat is een reeks bundels met steeds een aantal artikelen. In juli 2025 zijn er 144 bundels verschenen.
Bundel aanschaffen?
Wie een bundel wil aanschaffen kan contact opnemen met Dick Schermer (dick.schermer@upcmail.nl).
De bundels kosten € 3,50 per stuk. De bundels worden digitaal geleverd verzonden.
In de Downloads onderaan is te vinden:
– Een overzicht van de inhoud van alle tot nu toe verschenen bundels met een opsomming van de daarin verschenen artikelen.
– Een trefwoordenoverzicht
– Een overzicht van auteurs waarvan werk is vertaald.
Inhoud laatst verschenen Bundels
Bundel 144
1. Handschriftontwikkeling bij kinderen, Scry3d.com, 2022 (4 p.)
2. Redden van de uitstervende schrijfkunst? Nikki Macdonald, 2025 (6 p.)
3. Nieuw onderzoek toont aan dat handschrijven de leesvaardigheid op jonge leeftijd meer verbetert dan typen, Eric W. Dolan, 2025 (3 p.)
4. De vervagende kunst – Hoe handschrift langzaam verdwijnt, Rawat Public School, 2025 (3 p.)
5. Waarom schrijven met de hand nog altijd belangrijk is: 5 voordelen, MAX Vandaag, 19 februari 2023 (2 p.)
6. Volgen van handschriftleerproces van kinderen met EEG: systeemontwikkeling en validatie, Elizabeth Ka Yee Loh, c.s., april 2024 (3 p.)
7. Wat maakt linkshandig schrijven anders c.q. lastig? Dick Schermer en ChatGPT, 2025 (7 p.)
8. Onderzoek naar mogelijke bronnen van genderverschillen bij schrijven: rol van schrijfvaardigheid en zelfvertrouwen, Carolina Cordeiro, Sao Luis Castro & Teresa Limpo, (2018 (1 p.)
9. 5 Redenen waarom kinderen nog steeds moeten leren schrijven (nee, AI heeft het niet overbodig gemaakt), Lucia Caballero, 2024 (3 p.)
10. Schrijven met de hand of typen? Samenvatting/bespreking, Nico den Breejen, 2025 (6 p.)
11. De tijdloze kunst van het schrijven met de hand bij samenwerken en leren, Laurie Provin, 2025 (2 p.)
12. Waarom een handschrift belangrijk is, Akshita Nanda, Kimberly Wee, Sandyng, Tang Hao Liang, en Youjin Shin, 2025 (6 p.)
13. Waarom handschrift nog steeds belangrijk is in het digitale tijdperk, Vittoria Traverso, 2024 (3 p.)
14. Effectiviteit van handschriftinterventie bij risicokleuters, Sheryl Eckberg Zylstra, en Beth Pfeiffer, 2016 (2 p.)
15. Als je nog steeds dingen op papier schrijft in plaats van op je telefoon, dan vertoon je volgens de psychologie 8 unieke eigenschappen, Isabella Chase, 2025 (3 p.)
16. Waarom cursief onderwijzen in het eerste leerjaar? Judy Kaplan, 2025 (2 p.)
17. Tijd om samen na te denken over de toekomst van het handschrift – als die er is, Sheena Hastings, 2014 (3 p.)
18. Jonge kiezers in Pierce County zien hun stembiljetten aangevochten vanwege slecht handschrift, Becca Most, 2025 (2 p.)
19. Schrijven over de meisjestijd: Waarom handschrift zoveel voor me betekent, Annie Koziel, 2025(3 p.)
Momenteel is er ook informatie beschikbaar (zie downloads) over de volgende onderwerpen:
– Atlas en beschrijving van puberteitskenmerken Een beschrijving van een aantal kenmerken die veel voorkomen in het handschrift van (pre)pubers en adolescenten.
– De Big 5 Een model dat internationaal steeds meer geaccepteerd is als het toonaangevende instrument voor het in kaart brengen van (persoons)eigenschappen.